Het Quirinus Retabel in de kerk van Loenhout

De kerk van Loenhout herbergt een schitterend retabel, gewijd aan de Heilige Quirinus. Het is een eikenhouten onbeschilderd retabel en heeft een accoladevormige bekroning en is verdeeld in 3 nissen met telkens twee vakken.

Onderaan loopt een fries, een versierde strook langs de lambrisering of een strook in een hoofdgestel, meestal gebeeldhouwd of geschilderd. Hier is het gebeeldhouwd met een centraal medaillon met gehelmd hoofd, en geflankeerd door de wapenschilden van de families Van Der Marcke en Montfort.

In de zes vakken, waarvan de achtergronden met laatgotische venstertraceringen versierd zijn, worden de zes martelscenes uit het leven van Quirinus in beeld gebracht.

Deze taferelen zijn druk bevolkt en spelen zich af tegen een theaterachtige achtergrond. Sommige figuren maken heftige bewegingen en dragen Romeinse en exotische kleren.

De taferelen worden op een realistische wijze voorgesteld met veel zin voor gruwelijke details.

Zo komen we bij de zes taferelen:

1. Quirinus wordt voorgeleid voor de gouverneur van Rome nl. Aurelius, die op een overhuifde troon zit. Een beul houdt zich klaar om op een kapblok Quirinus’ handen af te hakken.
2. Quirinus, de handen gevouwen in gebed, zit geknield in een kokende ketel.
3. Het naakte lichaam van Quirinus wordt door een ossenspan over de kasseien gesleurd, terwijl Aurelius van uit zijn kasteel toekijkt.
4. De tong van Quirinus wordt door de beul uitgerukt.
5. Onder toezicht van Aurelius worden zijn ogen uitgestoken.
6. Quirinus wordt opgehangen aan een balk met een molensteen aan zijn hals en voeten.

Bovenaan in de accolade  van het retabel wordt de verheerlijking van Quirinus getoond, waarbij twee engelen zijn ziel ten hemel dragen.

Het retabel werd in 1545 besteld bij de Noordbrabantse beeldsnijder Jan Van Velthoven, werkzaam te Breda. Het was bestemd voor het Quirinus altaar van de Loenhoutse kerk.

Het kontrakt vermeldt de afmetingen, de vorm en de kwaliteit van het hout.

Bij de vernieling van de kerk in 1940 is dit retabel gelukkig veilig opgeborgen in de kelders van de Antwerpse Sint-Jacobskerk.

Dit Quirinusretabel heeft ook lange tijd in de Quirinuskapel gestaan. Wanneer in 1905 deze kapel minder in gebruik was is het terug overgeplaatst naar deze kerk.